تبیین فقهی و حقوقی رویکرد قانون مجازات 92 ایران به مسؤولیت پزشک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مجتمع آموزش عالی علوم انسانی- اسلامی

چکیده

موضوع تحقیق حاضر «رویکرد قانون مجازات92 به‌مسؤولیت پزشک» است. مسؤولیت پزشک عبارت است از: التزام پزشک به تحمل و جبران ضرر ناشی از جرم و خطایی‌که در نتیجه‌ی اقدامات پزشکی، به دیگری وارد ‌می‎شود. پس این تحقیق، به‌صورت کتاب‌خانه‏ای و با استفاده از شیوه‏ی استقرایی و استنادی، در صدد پاسخ به این پرسش است، که با توجه به قانون مجازات اسلامی مصوب92، پ‍‍‍زشک در قبال تلف نفس، نقص عضو یا هر صدمه‌ی ناشی از اقدامات پزشکی خود مسؤول تلقی می‎شود یا خیر.
نتایج تحقیق نشان می‌دهد، که برخلاف قانون مجازات اسلا‌می1375، که از دیدگاه مشهور در فقه اما‌میه پیروی کرده و اصل را به‌طور مطلق بر مسؤولیت پزشک گذاشته بود، قانون‌گذار 1392، در ماده 495، به‌صورت مشروط اصل را بر مسؤولیت پزشک گذاشته است؛ یعنی پزشک مسؤول است، مگر این‌که ثابت کند، که عمل او مطابق مقررات پزشکی و موازین فنی بوده‌است؛ یعنی قصور یا تقصیری در علم و عمل نداشته‌است. با این وجود، ملاحظه‌ای در بیان قانون‌گذار 92 وجود دارد و آن این است، که نوعی ناسازگاری یا حد اقل ابهام در بیان وجود دارد، به‏خصوص در استفاده از حرف «یا» در این فراز از ماده «... مگر آن‌که عمل او مطابق مقررات پزشکی و موازین فنی باشد یا قبل از معالجه برائت گرفته باشد و...»؛ زیرا ظاهر عرفی این‌گونه بیان این است، که عدم مسؤولیت منوط است به یکی از دوگزینه مذکور در قبل و بعد از حرف «یا»، در حالی‌که از ظاهر تبصره‌ی1 ماده‌ی 495 استفاده می‎شود، که اخذ برائت موضوعیت ندارد. اضافه بر آن،  تبصره‌ی 1 خالی از فایده به نظر می‎رسد.

کلیدواژه‌ها